Илүү их эсвэл бага хэмжээний зээл авахаар өргөдөл гаргахдаа банкууд дүрмийн дагуу батлан даагчийн гарын үсгийг шаарддаг. Ихэнх тохиолдолд ийм батлан даагчид нь найз нөхөд, хамаатан садан байдаг, учир нь хайртай хүнд ийм хүсэлтийг үгүйсгэх нь үнэхээр хэцүү байдаг.
Гэсэн хэдий ч зээлийн гэрээнд батлан даагч дээр гарын үсэг зурахдаа цөөхөн хүн түүнд ямар хариуцлага хүлээлгэсэн талаар боддог. Гэсэн хэдий ч зарим тохиолдолд батлан даагч нь санамсаргүй байдлаар хүлээсэн үүргээс чөлөөлөгдөж, өөр хүний зээлийн гэрээний дагуу хариуцлага хүлээх дарамтаас ангижрах боломжтой байдаг.
Зээлдэгчийн зээлийн гэрээний дагуу батлан даагчийн хариуцлага
Зээлдэгч ба зээлийн батлан даагчийн хариуцлага бараг ижил байдаг. Энэ нь зээлдэгч ба батлан даагч хоёулаа зээлийн гэрээнд гарын үсэг зурахаасаа өмнө бараг ижил зээлийн шалгалтанд хамрагддагтай холбоотой юм. Учир нь зээлдэгч зээлийн өр төлбөрөө төлж чадахгүй бол батлан даагч түүний төлөө төлбөр хийх шаардлагатай болно.
Онцгой тохиолдолд ийм үүрэг хариуцлага нь зээлийн өрийг төлөөгүй тохиолдолд зээлдэгчийн үл хөдлөх хөрөнгийн оронд батлан даагчийн өмчийг хурааж банкны ашиг сонирхлоор зарж борлуулахад хүргэж болзошгүй юм. Зээлийн гэрээний дагуу зээлдэгч ба батлан даагчийн үүрэг хариуцлага ижил байдаг боловч батлан даагч нь зээлдэгч төлбөрийн чадваргүй тохиолдолд л үйл явдал болдог.
Батлан даагчийн үүрэгт нэг сонирхолтой ялгаа байдаг. Хэрэв зээлдэгч нас барсан бол түүний өв залгамжлагчид зээлдэгчийн зээлийг үргэлжлүүлэн төлөх үүрэг хүлээхгүй бөгөөд энэ үүрэг нь батлан даагчид үлдэх болно. Өв залгамжлагчид энэ зээлийг батлан даагч нь нас барсан тохиолдолд л үргэлжлүүлэн төлөх үүрэг хүлээнэ.
Үүний зэрэгцээ зээлийг бүрэн төлж дууссаны дараа батлан даагч нь зээлдэгчийн зээлийн гэрээтэй холбоотой хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр өв залгамжлагчид шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж шүүхэд хандаж болно.
Тиймээс зээл олгосны дараа батлан даагч нь хүлээсэн үүргээ тайвнаар мартаж, зээлдэгчээс зээлийн төлбөрийг 30 ба түүнээс дээш хоногоор хойшлуулах хүртэл санахгүй байж болно. Энэ тохиолдолд зээлийн өрийг төлөх шаардлагатай тухай мэдэгдэл батлан даагчид ирдэг. Энэ мөчөөс эхлэн тэрээр өөрийн санаачлагаар батлан даалтын гэрээг түдгэлзүүлж чадахгүй. Гэхдээ зээлийн баталгааны гэрээг тодорхой нөхцөлд цуцлах боломжтой.
Хуулийн дагуу зээлийн баталгаанаас хэрхэн яаж ангижрах вэ?
Хуулийн дагуу батлан даалтын үүргээс салах хэд хэдэн арга байдаг. Зээлдэгчийн зээлийн талаархи үйл ажиллагааг (жишээлбэл, зээлийн үүргээ гуравдагч этгээдэд шилжүүлэх) зөвшөөрөхгүй бол батлан даагч үүргээ цуцлахыг шаардаж болно. Зээлээ төлөөгүй байгаа автомашин, үл хөдлөх хөрөнгөө дахин зарах үед ийм тохиолдол ихэвчлэн гардаг.
Зээлдэгч зээлээ хугацаанаас өмнө төлсөн эсвэл зээлийн байгууллага (банк) эсвэл зээлдэгч гэрээнд батлан даагчийн хувьд тааламжгүй нэмэлт өөрчлөлт оруулсан тохиолдолд батлан даалтын гэрээг цуцалж болно.
Хэрэв зээлдэгч зээлийн үүргээ цаг хугацаанд нь биелүүлж байгаа бол түүний оронд өөр батлан даагч гаргаж өгснөөр та батлан даалтаас татгалзаж болно.
