Орчин үеийн эдийн засаг дахь бараа, хөдөлмөр, капиталын хөдөлгөөн нь валютын солилцоотой шууд холбоотой юм. Тэнцүү солилцоог хангахын тулд валютын худалдан авах чадварыг харгалзан үзэх шаардлагатай. Энэхүү эдийн засгийн категори нь нэг төрлийн бараа, үйлчилгээний үндэсний үнийн түвшний харьцаа дээр суурилдаг.
Дүрмээр бол гадаадад ямар нэгэн зүйл зарж борлуулдаг экспортлогч улс тэр даруй гадаад валютаа солилцдог бол импортлогч оронд эсрэгээрээ өөр муж улсад бараа худалдаж авах боломжтой болохын тулд валют хэрэгтэй болдог. Эдгээр нөхцөлд валютын худалдан авах чадвар хамгийн түрүүнд гарч ирдэг. Энэ ангилалд хэрэглэгчид энэ валютыг гаргаж буй улсын зах зээл дээр худалдан авах боломжтой барааны хэмжээг илэрхийлнэ.
Хагас зууны өмнө солилцооны дүйцэхүйц алт байв. Тодорхой валютаар түүний хэмжээг улсын хуулиар тогтоосон байв. Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханшийг янз бүрийн валютаар үнэт металлын агуулгаар тодорхойлов.
Одоогийн байдлаар үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн худалдан авах чадварыг "хэрэглээний сагс" гэсэн ойлголтоор тодорхойлж байна. Жишээлбэл, хэрэв ийм "сагс" 300 еврогийн үнэтэй бол ийм валютын худалдан авах чадвар нь "хэрэглээний сагс" -ын 1/300 байх болно. Хэрэв та валютын худалдан авах чадварыг харьцуулж үзвэл тухайн валютын нэгжийн үнийг нөгөө мөнгөн тэмдэгтээр авах боломжтой. Худалдан авах чадварыг тооцоолох мэдээллийн үндсийг үнийн түвшин, хэрэглээний хүрээнд өрхийн зардлын бүтцийн өгөгдөл өгдөг.
Практик дээр "валютын паритет" гэсэн ойлголтыг ихэвчлэн ашигладаг бөгөөд энэ нь тэдний тэгш байдлыг илэрхийлдэг. Ийм тэгш байдлыг дур мэдэн тогтоож болохгүй. Энэ нь аливаа зүйлийг олж авахын тулд нэг валютын хэдэн нэгжийг зарцуулахыг тооцоолох замаар янз бүрийн валютын худалдан авах чадварыг харьцуулж тодорхойлно. "Хэрэглээний сагс" -д багтсан бараа бүтээгдэхүүний үнэ өөрчлөгдсөний дараа худалдан авах чадварын паритет дээр үндэслэсэн валютын ханш өөрчлөгддөг.
Худалдан авах чадварын паритетын онолыг Английн эдийн засагч Д. Хьюм, Д. Рикардо нарын санаачилсан мөнгөний тоон ба номиналист онол дээр үндэслэдэг. Ийм үзэл бодлын төвд үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханш нь мөнгөний харьцангуй үнэ цэнэ, үнийн түвшин, эргэлтэд байгаа санхүүгийн эх үүсвэрийн хэмжээ зэргээс хамаарна гэсэн мэдэгдэл байдаг.
Аж ахуйн нэгжүүдийн экспорт, импортын үйл ажиллагаанаас авдаг валютын орлогыг хөрвүүлэхэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн тоон харьцааг тодорхойлохдоо валютын худалдан авах чадварыг харгалзан үздэг.
Эдийн засгийн ангиллын хувьд валютын худалдан авах чадвар нь түүхий эдийн үйлдвэрлэлд байдаг. Энэ нь валютын ханшийн үнэ цэнийн үндэс суурийг бүрдүүлдэг бөгөөд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид ба дэлхийн зах зээлийн хоорондын үйлдвэрлэлийн харилцааг илэрхийлдэг.
Үндэсний мөнгөний нэгжийг харьцуулахдаа зөвхөн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, солилцох үйл явцтай нягт холбоотой үнийн харьцаанд үндэслэж болно. Худалдан авах чадвараар дамжуулан бараа, үйлчилгээ үйлдвэрлэгчид, худалдан авагчид үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн үнийг бусад муж улсын үнэтэй харьцуулах боломжтой байдаг.
Өнөөгийн эдийн засагт капиталын олон улсын хөдөлгөөн тогтвортой өсөн нэмэгдэж байгаа нь үндэсний мөнгөн тэмдэгтүүдийн худалдан авах чадварт зөвхөн биет бараа төдийгүй санхүүгийн хөрөнгөтэй холбоотойгоор нөлөөлж байна. Худалдан авах чадварын бууралт, валютын ханшийн уналт нь хоорондоо шууд холбоотой юм.
